SHQIPJA LETRARE

Nezir Myrta / SHQIPJA LETRARE




Kur flet për gjuhën - flet për gjithçka!
If you speak about language, you speak about everything!


Kur 'njësia e gjuhës është njësia e kombit' ne kemi njësinë tonë kombëtare, një gjuhë që merremi vesh të gjithë shqiptarët e botës, e nëse dikush nuk don ta kuptojë, e nuk ka aftësi shprehëse e vetëdije kombëtare, shprehet nëpër dialekte të veta, por mos të na imponojë një dialekt për gjith kombin! Duhet ta kuptojë secili shqiptar, se me dialektin e vet, nuk mund të flasi në aspektin kombëtar. Mund dhe duhet të fillojë gjithmonë në gjuhë kombëtare letrare, por askush nuk ia mohon të drejtën secilit shqiptarit, ta plotësoj edhe me fjalorin e tij dialektor, një fjalë a fjali, kur ka fakte plotësuese - por sëpari të mësohemi të flasim e shkruajmë bukur gjuhën letrare - sepse gjuha letrare jep njësinë e kombit, me atë matet kombi, si një tërësi kompakte, në rradhët e kombeve të botës!

Një intelektual shqiptar, linguist, historian, filolog, etnograf etj., posaçërisht, një studjues linguistike, që nuk njeh fonetiken historike dhe morfologjinë historike të dy dialekteve tona kryesore, nuk ka pse mashtron mëtutje kombin se njeh a flet Shqip, kushdoqoftë ai, që pretendon të jetë!

Dialektet e Shqipes, të folmet, krahinarizmat, lokalizmat etj., mund të studjohen, analizohen, gjurmohen për aq aftësi sa ka shqiptari intelektual, në aspekt shkencor, kulturor e historik, sepse pa to as nuk do ishte vet Shqipja, ato formuan gjuhën, ato janë baza shkencore e gjuhës shqipe - po mbi të gjitha është gjuha letrare shqipe dhe ato dialekte, si gegënishtja apo toskërishtja, apo dilaekte e nëndialekte tjera duhet të gjurmohen, hulumtohen në shprehjen e letrarishtes shqipe, mund ta pasurojnë fjalorin shqiptar, kulturën shqiptare, sepse sa më shumë përgjegjëse të një fjale të kemi - aq më e pasur dhe më e fortë është vet gjuha. Shqipja ka atë fenomen të tillë spjegimi, më shumë se asnjë gjuhë tjetër, ku për një fjalë kemi disa përgjegjëse të saj dhe ajo është vet mrekullia e Shqipes!

Sipas artikullit lartë, shihet hapur se po tentohet të ndahet gjuha ashtu sikurse edhe kombi, por nuk do tëndodhi një gjë e tillë kurrë,sepse edhe faza kalimtare e Kosovës, me të gjitha ato çudira politike, nuk ka shansë askush të gëzohet as armiku, as të dëshprohet miku, që shqiptari i Kosovës ta ndrrojë identitetin e tij nga identiteti shqiptar! Pretendimet e tilla janë të pavlera, se as gegët as toskët nuk mund të veprojnë në ndasi gjuhe letrare, po për plotësime e pasurime të letrarishtes shqipe, historikut të saj, lidhjes gjenetike të gjuhës, pajisjes me forma të shprehjes sa më të bukur, sa më të shkurtë, sa më natyrale dhe të kapshme për folësin shqiptar dhe për tëhuajin që merret me studimin e përhapjen e Shqipes në botë!

Shprehjet e përditshme dialektore bëhen pikërisht në saje të mosaftësisë të shprehet shqiptari në nivel kombëtar, duke deformuar e bastardhuar gjuhën me lokalizma e deformime fonetike të gjuhës, gjoja po flas më shkurt, gjoja po merremi vesh më mirë, gjoja po flasim më lirshëm, kalohet në gjeste të mbrapshta, që vetiu tregon se nuk është i përmasave kombëtare! Ajo nuk është aq tragjike, kur edhe disa intelektual, që i thonë vetit, e në infomedia, shtyp, radio e TV edhe deri nëpër mediat elektronike - tregojnë nivelin e ulët të të shprehurit shqip edhe nëse shprehen si me zor, japin shenja se athua kanë kryer ndonjë shkollim shqip dikund, apo kanë lexuar ndonjë libër shqip!

Në këtë themë duhet shkruar vetëm shqip, e për joshqipfolësit, të bëhen përkthime nëvariante të gjuhëve tjera, ngase kjo është çështje brëndashqiptare.