TALENTI DHE INTELIGJENCA

Nezir Myrta / TALENTI DHE INTELIGJENCA



Të nderuar, pikërisht këtu shihet vlera e secilit, kur shkruan sipas njohurive të veta, secili mund të japi mendimet e veta, por jo edhe definime, se tjetër është çka mendoj unë, e krejt tjetër, çka definon shkenca, por nuk do të thot, se edhe vet skenca ka definime realepër gjithçka, çfarë edhe thohet 'udhë e hapur', 'çështje e hapur' për atë çështje që nuk është derfinuar ende, udhë e hapur, që pret udhëzuesin e ri...

Thash ma heret: talenti - intel - inteligjenca = inteligjencia, bashkësia e inteligjencës së një kombit.

Në moshë të re, nuk kemi të bëjmë me inteligjencë, por me talent, mënçuri, e kulmi i talentit (që duhet të jetë - telent, që i prinë inteligjencës, in+tel, që unë e spjegoj, jo siç thonë fjalorët, që vie nga lat. intelectus, por kjo është krejt illirishte me sufiks - us, që kuptoj një mendje të hollë, mendje-tel, njeri me mendje të hollë, mendjehollë, që e shpon telin, thot populli ynë). Poashtu edhe emri Aristotel-i, është krejt shqip, aristo=zotëri, tel=mendje tel, mendjehollë, që shpon telin (sa i thellë është populli ynë, e sa budallenj bëri disa që as me tarrakop nuk ia gjenë trutë, thot populli ynë, por është edhe fjala e urtë - prej të mirit del i keqi dhe anasjelltas, prej të mençurit del budalla dhe anasielltas, që ka tëbëj me genin trashëgues, faji për keq - lidhjet e gjakut, martesat, rrethi etj.) Pra, aristoteli=zotiteli dhe krejt rrënja e themes - tel-i.

Asnjë gjuhë e botës, nuk i thot - telit - tel, fije metalike e hollë, apo shumë e hollë,bile ka fijeteli që vështirë shihen me sy,kibernetikë etj., veç shqipja i thot telit - tel, telefon, telegraf... ku unë nuk i them telefon, por TELEZON, TELEZONI, zoni i telit (as zani, as zëri, po zoni, illirishte, arbanishte) ZONI I TELIT, TELEZONI... gjuhet tjera i thonëkrejt ndryshe telit: zhica, wire....
Unë fjalën intel, si rrënja e fjalës- inteligjencë, e thom - in+tel, në tel, brenda telit, duke u nisur nga shprehja - e shpon telin, ia çelë vrimen telit, mendjehollë, mendjetel...

Talenti, si t e l e n t u s, illirishte, është greqizuar, nga rrënja - tel=tal, gr. talanton (që edhe ajo ishte dialekt illirishte), është vetia, cilësia e veçantë psikologjike e njeriut, si veçanëti, dhunëti natyrore, e zotit, me nxierrë, njoftë diç
të vështirë mendore, aftësi, zotësi krijuese e njeriut, nëçdo fushë të diturisë, si gjeneralizim mënçurie dhe si profesionalizëm i një fushe diturie të caktuar. Do thosha.

Talenti është me origjinë, me piri, e ka me piri, me gen, të jetë geni=gjeni, gjeniu, gjenialiteti, ku lindet tek persona të caktuar, veç 5% dhe formohet e zhvillohet tek njeriu i veçantë, e shkalla ma e lartë, arrinë tek femrat 18-22 vjeçe, e tek mashkujt 22-26 vjeçare, tevona veç formohet e zhvillohet, përsoset gjatë gjith jetës së njeriut, deri në vdekje vetëm vdekje fizike të tij dhe inteligjenca e tij rron përgjithmonë në veprat e tij.

Inteligjenca është vetia, aftësia, zotësia e veçantë mendore psikologjike e personalitetit të njeriut, zgjuarsia, mënçuria e të kuptuarit, definuarit: krijues, artistik, drejtues, shkencor, oratorik, gjurmues, hulumtues, deri në instancat kombëtare dhe botërore.(IC, CIA etj.)

Intelektual-i, njeriu që me aftësinë, zotësinë e vet, arrinë në shkallë kombëtare, si qëndrim i palëkundshëm, në proceset e jetësh shoqërore, artistike, politike, ekonomike e shkencore.

Inteligjencia - bashkësia e intelektualëve të një kombit, mënçuria e një popullit, pra kombi është ajka e popullit,yndyra e inteligjencës së një popullit, kurse nocioni populli - është symbioza e gjith pjesëtarëve të një bashkësie gjenetike njerëzore, me një gjuhë, kulturë, histori e gjenealogji, të veçantë nga popujt tjerë.

Në nocionin - popull, bejnë pjesë të gjith tok: të diturit e budallenjt, atdhetarët e tradhëtorët, spijujt e luftëtarët e vërtetë, që nuk hanëme dy lugë, punëtorët e parazitët, filozofët e demagogët, të gjith të mirët e të këqinjt e një gjuhe gjaku e historiografie.

Personaliteti përbëhet nga tre faktorë:

1. Talenti që e bie në jetë, e trashëgon
2. Trashëgimi gjenetik (kah ama, apo ati)
3. Rrethi shoqëror

Po sipas studimeve psikoanalitike, rolin kryesor e mbanë rrethi shoqëror, sepse ai mund ta fitoi, përsosi, zhvilloi talentin e një njeriut - por edhe mund ta dobësoj, neutralizoj, shkatrroj e ta zhduki talentin e një njeriut - tek rrethi shoqëror fatkeq, tragjik për vetveten!

(Julutemi, mos e merrni shitje as blerje mendesh, por vetëm të mësojmë bashkarisht diç që nuk e kemi ditur)

Pra, ajo për çka po flitet, se a është i lindur talenti apo inteligjenca tek fëmia, ai është talenti, e jo inteligjenca,sepse inteligjenca kurrë nuk lindet - talenti formon inteligjencen dhe inteligjenca e formon inteligjencinë, bashkësinë inteligjente të një kombit

talenti lindet tok me njeriun KRIJOHET në kushte specifike, pra rreth 5% dhe 95% formohet (merr formë) e zhvillohet dhe përsoset gjatë jetës, kurse shkalla ma e lartë arrihet në moshën 18-22 vjeçare tek femrat dhe 22-26 vjeçare tek mashkujt, pra femrat e kanë ma heret se mashkujt (le të gëzohen femrat tona këtu;)

pra TALENTI I LINDUR APO I FORMUAR GJATË JETËS

talenti - intel - inteligjenca = inteligjencia e një kombit, bashkësia e njerëzve inteligjent të njëkombit psh. inteligjencia shqiptare, amerikane etj...